शहरः छोड्न नसकिने, रम्न नसकिने।
गाउॅ: बस्न नसकिने, भूल्न नसकिने।
जीवन: आधा शहर, आधा गाउॅ।
फेसवुकमा नारायण रेग्मीले शेयर गरेकाहरफ पढेपछि गांउको झझल्कोले फेरी डेरा जमायो । चलिरहेको कार्यव्यस्तताले व्लग अपडेट गर्न नपाएपछि हुटहुटी घटेको छैन । झरी लागोस न काठमाण्डौमा जस्तो लागि रहेको छ । चिसोको एलर्जी हुने मेरालागि गर्मी वढेर झरी चाहिएको होइन । झरी पर्दा मौषम सहाना लाग्छ । कार्यव्यस्तता केही कम हुन्छ । र गांउ संझेर पग्लीन मन जान्छ । केही पाठकका उत्साह जनक प्रतिक्रियाहरु आएका छन । जसले मलाई गांउको याद दिलाई रहन्छन । रुपचन्द्र अधिकारी लेख्नुहुन्छ ।
“हजुरका केहि शैलीहरु पछ्याउने गरेको छु । विशेष गरि २ दिनको ४ घण्टाको क्लासको उत्तर लेख्ने शैलीको परभाव म सग जसले ममा लेखाइको एउटा स्वरुप विकास भएको छ ।। हजुरबाट केहि कुरा सिक्ने समयको पर्खाइमा छु ।।।”
पारस अधिकारीले भन्न्ुभएको छ । “धेरै दिनको प्रतीक्षा पछि आज birgha.com मा हजुर को लेख पढ्न पाइयो धेरै खुसी छु।”
सदन भन्डारीले लेख्नुभएको छ । “धेरै दिनको प्रतीक्षा पछि आज birgha.com मा हजुर को लेख पढ्न पाइयो धेरै खुसी छु। ” सुनिल प्रसाद यादवले कलैयावाट लेख्नुभएको छ स”र हजुरको बालयकाल र जन्मस्थल बिर्घा रमनिय भए पनि परीस्थितले बाराको कलैया हुँदै राजधानी बस्न बाध्य बनायो ।” खड्क दाईले हौस्याउनु भएको छ । “आफु भलो त जगत भलो । मलाई थाहा छ डा. साब धेरै गर्न सक्छन् । वीरघा राकास्दीको पानी पो त ।”

निख्खर भदौरे घाम चर्कीएको छ । मधेशमा अरु वेला भन्दा भदौमा अझ वढि गर्मी हुदो रहेछ । आकाशमा वादलको एउटामात्र छिटा पनि देखिएको छैन । निलो आकाश घामले उजिल्याएको धर्ती र प्रचण्ड गर्मीको कलैयामा – म छु । हर हालतमा निराश हुनु हुदैन जीवन अर्थात आशालाई जोगाउनु पर्छ भन्ने मान्यताले डोरिएको म घरी घरी भने परिवार र मित्रहरु मिस गरीरहेको हुन्छु ।
खुशी हुने वहानहरु खोज्छु । मेरो भाग्यमा जुरेको कलैयाको पुरै स्वाद लिनु पर्छ भनेर लागेको छु । त्यसैले दिन नविराई पान खान्छु । कोही जनप्रतिनिधिले फोन गरे भोजपुरीमा जवाफ फर्काउने कोशिस गर्छु । तर शव्दभन्डारको कमीले बीचमै रोकिन्छु । अनुगमन, निरिक्षण र अवलोकनकालागि कलैयाका सवै गांउहरु पुगेको छु । भारतसंग सिमा जोडिएका १० र २० नंवर देखि जितपुर सिमरासंग सिमा जोडिएका २३ नंवर वडासम्म पुगेको छु ।
कसैले दिएको सामान्य निमन्त्रणालाई पनि ठुलो ठानेर नै उपस्थित भएको छु । विवाह, गृह प्रवेश हुन या, हकिका – (हिन्दुहरुको छैठी जस्तै मुस्लीम समुदायको हकिका ) सवैमा उपस्थित भएर फरक संस्कृतिको स्वाद लिएको छु । र हिन्दु वहुल भएको यो ठांउमा म भने सर्वधर्म पालन कर्ता भएको छु । भदौको ६ गते वकर इद आउदैछ । मुस्लिमहरुको दोश्रो ठूलो चाड यसलाई स्थानीयले कुर्वान पनि भन्छन । कुर्वानमा के धनी के गरिव सबैकोमा अनिवार्य मासु पाक्छ । हर वखत मासु मुस्लिमहरुको विशेषता हो ।
धेरैले वकर इदकालागि मेरो टाइम वुक गरीसकेका छन । यो सकिएपछि वल्ल काठमाण्डौ जानुपर्ला भन्ने प्लानमा छु । कलैयामा तुलनात्मक हिसावले फोहर वढि छ । त्यसैले यंहाको मेरो आधारभूत प्राथमिकता सरसफाइमै रहेको छ । जसमा स्थानीयवासी, दल, सुरक्षा निकाय र प्रशासनले पनि सहयोग पुर्याएका छन । आजै विहान मात्र सय वढि सुरक्षाकर्मी र त्यती नै संख्यामा अन्यको सहभागीतामा रामजानकी पोखरीको सरसफाई सम्पन्न भयो । म वस्ने घरवाट यो पोखरी प्रष्ट देखिन्छ । अहीले आखा तिरमिराउने घाममा पनि पोखरी र पिपलको रुख झ्यालवाट प्रष्ट देखिएको छ । सफा पोखरीले सन्तोष दिएको छ ।
घाम ढल्केपछि फेरी पोखरीको निरिक्षणमा जानु छ । विहान सवैरै उठेर सरसफाइको व्यवस्थापन लगायतको काम सक्दा झन्डै १० वजेको थियो । आफ्नै कोठा र लुगाको सरसफाइपछि धेरै वेर पुराना आन्चलीक गीत सुनेर विताए । सवैजसो पत्रपत्रिका पढिसक्दा अपरान्ह भएको छ ।

आजैमात्र मेरो लेखनको सहसचिव र उपसचिव प्रश्नोत्तर काठमाण्डौवाट आईपुगेको छ । फाइनल गरेर हिडेपन ओरिजीनल वुक वल्ल हेर्न भ्याएको छु । धेरै साथीहरुले फोन या सामाजिक सनजालवाट पुस्तकको प्रशंसा गर्दा फुरुक्क भएको थिंए । आफ्नो सिर्जनालाई सन्तानलाई जत्तिकै माया लाग्दो रहेछ । धेरै वेर ओल्टाइ पल्टाइ गरे । कतै विग्रिहाल्यो की भनेर भूमिका पढे । लेआउटमा हिमालजी, प्रकाशनमा गणेश जोशी र सवैकाममा विमलाको योगदान फेरी सम्झीए ।
म भन्दा छोरी आसिएकी छ । हाम्रो तिर कसैको याद आउनु, संझीनु या भेट्न मन लाग्नुलाई असेट भनेजस्तो पूर्वतिर नियास्रो भन्ने चलन छ । शव्दमा जे भनेपनि भावनामा एउटै हो । आमालाई ममी, मा, बई या माङ जे भने पनि मातृत्व एउटै हो । छोरीले बाबा कहिले आउने भनेर फेरी भावनामा तरंग ल्याउछी । आमालाई विर्घातिर वेला वेला फोन गरेर खवर लिइरहन्छु । सन्चै छु आत्तिनु पर्दैन भनेपछि वल्ल मन शान्त हुन्छ । उमेर छिप्पीएपछि सवैभन्दा वढि चिन्ता स्वास्थ्यको नै हुदो रहेछ । सबिनासंग अरु रिपोर्टिगं लिइरहेकै छु । वल्र्डलिंकको फास्ट इन्टरनेट छ । जसले गर्दा देश विदेशमा रहेका अनेक मित्रहरुसंग सम्पर्क मै छु । यो पल्ट कलैया वसाई अली लामो रह्यो त्यसैले पनि मैले काठमाण्डौलाई घरी घरी मिस गरीरहेको छु ।

पिक आवरमा रहेका कक्षाहरु, संचारमाध्यम लगायतका सम्वन्धहरु र पारिवारीक भेटघाटकालागि काठमाण्डौले मेरो अधैर्य प्रतिक्षा गरेको छ । जहिले रसाउने नाक अहिले वन्द भएको छ । कलैयाको सबैभन्दा ठूलो उपलव्धी यही नै हो । वसाई सहज नै छ । कार्यालयको कामकाज नियमित हुदैछ, र अव कर्मचारी टिमले पूर्णता पाउदै छ ।
अधिकार प्रत्यायोजनपछि म दैनिक प्रशासनीक काम भन्दा व्यवस्थापकीय काममा लाग्न पाएको छु । विहान सफा गरेको पोखरीको डिलमा, पिपलको रुख मुनी केही युवाहरु सितल खाइरहेका छन । आफ्ना कामले सार्थकता पाउदा सन्तोष मिल्दो रहेछ । त्यस्तो काम गर्ने अवसर दिएर कलैयाले मलाई गुन लगाइरहेको छ ।

पूर्व तयारी विनानै भारतको भ्रमण गर्ने ठुलो इच्छा थियो । म लामा रेलका झ्यालवाट परका गांउहरु नियाल्न चाहन्थे । वाट्रे, वाट्रे भन्दै आउने विक्रेताहरुसंग पानीका वोतलहरु किन्न चाहन्थे । केही मिनेटकालागि रोकिने रेल्वे स्टेशनमा ओर्लिएर हतार हतार गरम गरम शमोसा खान चाहन्थे । प्रदेश र स्ेटशन पिच्छे फरक फरक स्वाद लिन चाहन्थे । राजस्थानी पहिरन हुन या केरलाका फरक पोशाकमा सजिएका मानिससंग सामुहिक तस्विर लिन चाहन्थे । फरक फरक समुद्री किनाराको सन्ध्या कालिन चर्या नियाल्न चाहन्थे ।
परम्परागत मन्दिर र दरवारको अवलोकन गर्न चाहन्थे । देश विदेशका विकास, उन्नती र प्रगति देखेपनि छिमेकको अवस्था थाहा नपाएको म भारतले केही दशकमा गरेको परिवर्तन हेर्न चाहन्थे । असारमा काम सकाएर फुर्सदिलो वनेको स्थानीय निकायको कमर्चारी म, नहुने सरुवाको चक्करमा सिंहदरवारको फेरो लगाउन भन्दा छिमेकी भारतको चक्कर काट्ने निधोमा पुगे ।
कतै कँन्फर्म भएको त कतै वेटिङमा रहेको रेलको टिकट खल्तीमा राखेर म निस्किए मित्र राष्ट्रको अनौपचारिक भ्रमणमा । मलाई खासमा स्कुले जीवनपछि भागेर कलकत्ता पुगेको स्मृतिलाई पुर्नताजगी दिनु थियो र हेर्नु थियो यो दुई दशकमा भएको भारतको परिवर्तन ।
भारतीय नंवरप्लेटको गाडीमा कलैयावाट ९ घन्टा जति हुइकिएपछि आयो पटना वजार । भारतका २९ राज्मध्ये सवैभन्दा पछाडी परेको र अविकासको नमुना मानिने विहारको पटना हालमा परिवर्तन हुदै थियो । १९८० मा इन्दिरा गान्धीले वनाएको गंगा नदीमाथिको पुल जिर्ण भएकाले पुननिर्माणका क्रममा रहेकाले झन्डै २ घन्टा त्यही पुल क्रश गर्न लाग्यो ।
गोवा र वैगलुरु भ्रमण
पटनाको रेल स्टेशनवाट गोवाकालागि रवाना हुनु पर्ने म झन्डै १ घन्टाको कष्टपूर्ण पर्खाईपछि दोश्रो श्रेणीको एसी कोच तर्फ लागे । पानी परेर वेहाल भएको पटनामा मट्कामा चिया खान नपाएपनि एक चक्कर भने मार्न भ्याएको थिए । भारतीय रेलको एसीको पहिलो अनुभव थियो मेरो । झन्डै ४८ घन्टाको एकोहोरो यात्रापछि म पुगे भारतको पर्यटकीय राजधानी गोवामा । रेलको एउटै डिव्वामा भएका पटनाका व्यवासी शिवाजी र उनको साथमा रहेका २ जना पत्रकारहरुसंगको अन्तरंग मुलाकातले गोवाको वसोवास भने टुंगो लाग्यो । सिजनमा खुट्टा राख्ने ठांउ नपाइने गोवा भने यो वर्षादको सिजनमा वन्द जस्तै हुने रहेछ ।

सिरडीमा साईवावाको दर्शनमा हिडेका शिवाजीको गोवामा विलासी होटल समेत रहेछ । उनैको मद्दतले अत्यन्तै न्यून मुल्यमा झन्डै २ दिनको गोवाको पाहुना वने म । गोवाका बीचहरु भ्रमण गर्ने क्रममा आफुले काम गर्ने होटल अफ सिजनकालागि वन्द भएर वर्दिया फर्किन लागेका २ जना नेपाली मित्रहरुसंग भेट भयो ।
बीच घुमाउने, मिठो खाना पाइने ठांउ चिनाउने काममा वर्दीयाका नेपाली दाजुभाईले राम्रै सहयोग गरे । झन्डै सिंगापुरको झल्को आउने गोवामा अफ सिजन भएकाले घरहरु वन्द छन । होटलहरु सुनसान छन । सडकमा गाडी यत्र तत्र छरिएका छन । वर्षादको समयमा गोवा वस्ती उठेको गांउ घरजस्तो शुनसान हुदो रहेछ ।
गोवाको २ दिने वसाईपछि मलाई कलियुगमा कुख्यात विजय माल्यावारे जान्ने मन थियो । खरवौ सम्पतिका मालिक र हाल टाट उल्टिएपछि वेलायतमा हिरासतमा रहेका माल्याको वैग्लुरु पुगे म । झन्डै २० घन्टाको यात्रापछि पुगेको शहर वैग्लुरु गजब लाग्यो । दक्षीण भरातीय फिल्मका लागि प्रखयात वैग्लुरुको केही पर्यटकीय ठांउहरु भ्रमण र विजय माल्यासंग जोडिएका केही रोचक ठांउ र व्यक्तिहरुसंगको भाला कुसारी पछि म लागे संसारकै सवैभन्दा धनी र दर्शनार्थीको घुइचो लाग्ने तिरुपति वालाजी दर्शन गर्न ।
तिरुपति वालाजी दर्शन
वैग्लूरुवाट झन्डै ८ घन्टाको रेल यात्रापछि पुगियो तिरुपति । वालाजीकै कारणले वसेको शहर तिरुपतिवाट झन्डै एक घन्टाको वस यात्रापछि वालाजी मन्दिर भएको डांडामा पुगिन्छ । प्रतिदिन लाख भन्दा वढि दर्शनार्थी ओइरिने वालाजी दर्शन गर्न नेपालीका लागि छुट्ै अनलाईन पासको व्यवस्था छ ।
अनलाईनमा फाराम भरेर टाइम वुक गराउनेहरुले झन्डै ६ घन्टाजति लाईनमा वसेर दर्शन गर्न पाइन्छ भने सर्वसाधारणको हुलमा मिसिनेले कम्तिमा १६ घन्टा लाइनमा वस्नु पर्दो रहेछ । वालाजी ट्रष्टले उपलव्ध गराएको प्रतिदिन रु ५० को फ्ल्याटमा सामान राखेर म पनि लागे वालाजी दर्शनको लाईनमा । खाली पेट स्नान, जप र ध्यानपछि दिउसो १ वजे शुरु भएको दर्शनार्थीको लाईनमा वस्दै, उभिदै, वाटेमा सुत्दै भोलीपल्ट विहान ५ वजे वालाजीको दिव्य दर्शनको शौभाग्य मिल्यो ।

झन्डै १६ घन्टाको लाइनपछि पनि मनमा थकान या शरिरमा आलस्यता केही थिएन । हजारौ दर्शनार्थी सहितको लाइनमा लागेर केही क्षणकालागि वालाजीको दिव्य दर्शन भयो । यो कम्ती भव्य थिएन । भारत भ्रमणको आलस्यता, दुख र पीडालाई यही एक दर्शनले सितल वनाएको थियो । संसारकै सवैभन्दा धनी, हजारौ पुजारीले पुजा पाठ गरीरहेको र हजारौ सुरक्षाकर्मी रहेको यो विशाल मन्दिर सुनै सुनले वनेको छ । सहायक मन्दिरहरु चांदीले वनको छन । मन्दिरको पर्खाल, छाना, द्धार सवै सुनै सुनले सजिएका छन ।
वालाजीलाई छोएर दर्शन गर्न पाइदैन केही मिटर परैवाट दर्शन गर्नुपर्दछ । भेटी चढाउन छुट्टै व्यवस्था गरिएको छ । चढाइएका नोट र सिक्का गन्न मानिस र हातले संभव नभएकोले सवै नोटहरु मेसिनवाट गन्ने व्यवस्था मिलाइएको छ । सिक्का वजन अनुसार मुल्य निर्धारण गरिदो रहेछ । दैनीक करोडौ शंकलन हुने दान पेटीकामा कतिले स्वर्ण असर्फी, मुद्रा चढाउदछन त्यो गनेर साध्यपनि छैन ।
लाखौको उपस्थिति रहने मन्दिरमा भागदौड नहोस आदि इत्यादी समस्या नाआओस भनेर वलियो सुरक्षा प्रवन्ध र आवस्यक वन्दोवस्त मिलाइएको छ ।
कलीङ कलकत्ता
वालाजी दर्शनपछि म लागे कलकत्ता तर्फ । चेन्नेइवाट झन्डै २ दिन र रातको रेल यात्रापछि खड्कपुर स्टेशन कलकत्ता पुगियो । खड्कपुर रेल्वे स्टेशन संसारकै सवैभन्दा ठूलो स्टेशन भएको कुरा सामान्य ज्ञानमा सवैले पढिएकै छ । विहानै रेलवाट उत्रिएपछि म लागे शालिकराम दाईको खोजीमा । मलाई स्कुले जीवनपछि एसएलसीको रिजल्ट नआउदै कलकत्ता पुर्याउने शालिकराम दाई र एमके आइरन एन्ड स्टिल भिजीट गर्नु मेरो ठुलो इच्छा थियो । दुवइमा रहेको सन्दिपसंग नंवर लिएपछि मैले दाईलाई ठेगाना सोधे र लागे वेलगाछी ओ रोड तर्फ । भारतको पुरानो राजधानी कलकत्ता भारतका चार महानगर मध्येको एक हो ।

जनसंख्या, भुगोल र इतिहासमा ठुलो भएपनि सरसफाइमा भने यो नगर अली पछि छ । कलकत्ताको पंहेलो ट्याक्सीमा एमके आइरन एन्ड स्टिल पुग्दा २ जना वंगाली गार्डहरु रहेछन । शालिकराम दाईको नाम लिएपछि गार्डले पनि मित्रवत व्यवहार गरे । केही क्षणमै शालिकराम दाई आउनुभयो ।

मैले केही महिना विताएको ठांउ उस्तै लाग्यो । अवलोकन पछि मट्कामा चिया खाने रहर भने शालिकराम दाईसंग पुरा भयो । त्यति वेलाको मेरो स्मृतिमा जोडिएका केही पात्र र घटनाहरुको कुराकानीपछि म लागे कलकत्ता शहर घुम्न । कलकत्ता कालीको दर्शन, भिक्टोरीया र हवाडा व्रिजको अवलोकन पछि म सोही दिनको रेलमा फर्किए पटना ।

पटनावाट नाइटवसको टिकट लिएर रक्सौल आउदासम्म भ्रमण भन्दा रेल या वसमा विताएको समय वढि भएछ । भ्रमण रमाइलो हुन मन मिल्ने मित्रहरुको टिम, पूर्व निर्धारित सेड्युल र कन्फर्म टिकट हुनु पर्ने रहेछ भन्ने पाठ भने सधैका लागि यो भ्रमणले सिकायो ।

“उकाली चढ्दा पसिना पुछ्ने तिमी नभए अरु को होला
मर्मलाई वुझ्ने तिमी मेरो तिमी नभए अरु को होला
अरुले मलाई दुत्कारी दिदा मायाले मलाई छातीमा टास्लीन
कसैले सोधे को तेरो भनी जवाफमा तिमी वाहेक को होला
तिमी नै सोच मेरो को होला….”
मानिसहरुले कमलादीको प्रज्ञा प्रतिष्ठान नजिकै हिउंदका पारिला घामको राप लिइ रहदा भित्र अर्केष्टावाट हामी अवाज शुनिरहेका थियौ । अमर गुरुगं कालजयी गीत गाइ रहेका थिए । म गीत गाउदिन तर सुन्न अखपै रहर गर्छु । मेरो रहरलाई टार्न नसकेपछि तिमी मेरो साथी वनेर आएकी थियौ । मैले काम गर्ने वैंकलाई प्राप्त भएका कम्प्लीमेन्टरी २ वटा टिकट म्यानेजरले मलाई मुस्कुराउदै दिएकाले यो संयोग जुरेको थियो ।
म्यानेजरले अमर गुरुगं एकल सांझकालागि मलाई उपयुक्त ठहर्याए । मैले तिमीलाई ठहर्याए । म औपचारिक छु भन्ने जानेर नै तिमीले यो भेटघाटलाई अनौपचारिक वनाउन केही खानेकुरा किन्न लगाएकी थियौ । एकल सांझको निम्तो दिएपनि म राम्रो संग खुल्न सकिरहेको थिइन । त्यसैले त तिम्ले वोलाउने वहानामा केही स्पर्ष गरेकी थियौ । यद्यपि आयोजकले कुटिल शव्दमा गाइरहदा केही नखाइदिन अनुरोध गरेपछि खानेकुरा मेरो हातमै झुन्डीरहेको थियो ।
हुन त म क्रेडीट डिपार्टमेन्टमा छदै तिमी उपत्यकाको कुनै बिबिए कलेजवाट इन्टर्नको लागि मेरो वैंक आएकी थियौ । पहिलो चिनजानमै तिमी संगै आउने अग्ली, चन्चल र चस्मावाला साथी भन्दा रिजर्भ तिमीलाई मैले मार्क गरेको थिए । तिम्रो यही रिजर्भ र प्रोफेसनल पर्सानालीटीले तिमीलाई वैंकले एक सदस्यको रुपमा कन्ट्याक्टमा राख्यो भने संयोगवस मलाई तिम्रो नियुक्तीसंगै प्रमोशन पनि दियो ।
एउटै डिपार्टमेन्टमा काम गर्दापनि हामी बीच लामो कुराकानीको अवसर भने कहिल्यै जुरेन । त्यस्तो इन्फर्मल चान्स दिएका थिए अमर गुरुगंले एकल साझ गरेर । यद्यपि कार्यक्रम मेरो पूर्व निर्धारित थियो । तिमी भने जब असाइनमेन्ट भएपनि मेरो अनुरोध टार्न नसकेर विरामी भएको वहानामा लिभमा थियौ र थियौ प्रज्ञा प्रतिष्ठानको प्रेक्षालयमा ।
दरवारमा युवराजले वन्दुक प्रहार गरी परिवारै उडाएको अर्को वर्ष अमर गुरुगंले वुढ्यौली जोश निकालेका थिए । नंया राजा शत्तामा प्रभुत्व वढाउन लालायीत हुदा विद्रोहीले देशै भरी वम वारुद खन्याउदै थिए । त्यस्तो एक हिउदमा हामी चुपचाप प्रेक्षालय छिरेका थियौ । अमर गुरुगंको वुढ्यौली स्वरमा साथ दिन युवा संगीतकारहरु तल्लीन थिए ।
तिम्ले हातको मधुर स्पर्ष दिदा अमर अलाप्दै थिए
“तिमी भुलमा पर्यौ, म पनि झुक्कीए,
यो भेटघाटलाई एक संगम भनी
नलागी कतै चोट अव छुटौ हामी
मिल्दैन दस्तुर भनी
प्यार हुन्छ त्यही जहा सार हुन्छ
भाग्यले मात्र दिलदार मिल्छ
हामी आवेशमा छौ धेरै नजिक नहौ
जुट्दैन फुटेर मन यो भने…”
अमर गुरगंले हाम्रा लागि अप्रशांगीक गीत गाउदा तिमी असमन्जस्यमा थियौ । थाहा छैन अमरले आजको दिन परिकल्पना पो गरेका थिए की? जंहा तिमी फ्रि एजुकेशनको लोभमा नर्डिक भासीयौ । जंहा म तिम्रो याद न नआउने पेशामा भासिए ।
जे होस हाम्रो पहिलो अनौपचारिक वसाई पछि हामी छुट्टीयौ । तिमीलाई वानेश्वर सम्मको लिफ्ट दिएपछि म गन्तव्य फर्कीएको थिए । म विशादमा थिइन । तर टह टह लागेको जुनले मलाई गिज्याए झै लाग्थ्यो ।
यसपछिका हाम्रा नियमित श्रृखंलाहरु अफिस आवरपछि शुरु भए । हामी धेरैपल्ट हेरिटेज वाकमा भक्तपुर दरवार स्क्वाएर, कहिले पाटन त कहिले वसन्तपुरको चक्कर लगायौ । मन्द बतासमा तिम्रा रेशमी कपालको स्न्ग्धि वासना लिदै हिड्नुको स्वाद लियौ । तिम्रा न्याना स्पर्षवाट कतिपटक रोमान्टीक वन्यौ । मैले मधुर हिन्दी गजलका हरफहरु गांउदा तिमी कम्ती खुसी हुन्थीनौ ।
त्यो खुसी हराएको छ । हुन त तिमी र म भएर अनेक क्षण गुजारेको दरवार स्क्वाएर भुइचालोले छिन्न भिन्न वनाएको छ । उच्च शिक्षाको लोभमा भासिएकी तिमी त्यही समयको जन्जिरमा उम्किन नसक्ने गरी वेरिएकी छ्यौ । प्रमोशन र विजनेश प्लानको निहुंमा म अव कम मानिस ज्यादा मेशीन वनेको छु ।
सार्वजनिक विदा या शनिवार कुनै चिजले अर्थ नराख्ने म आज भने फेरी पुरानो यादमा नोष्टाल्जिक वनेको छु । सानो हाते फोनमा केही वर्ष अघि परमेश्वरमा लिन भएका अमर गुरुगं उसैगरी गाइरहेका छन…
“म दुर भएर के भो
म वेहिसाव छाएर के भो
त्यती रोए जिन्दगीमा
फेरी रोएर के भो
जति भाउ उन्दछन सवै
रित्ता छन यति रित्ता
तिम्रो साथ छुटेर के भो
नंया पाएर के भो
यति खोज्छु संझनलाई
ती विर्सी सकेर के भो
म दुर भएर के भो …”

हिउदको रुखमा एक जोडी चरा । (तस्विर: खेमराज गांउले/रोल्पा)
“उडी जांउ भने म पन्छी होइन
वस्नु ए लै मन छैन …
खसमको मोहनी लागेर हो की
होस मेरो ए लै यंहा छैन ….”
तारा देवीको पुरानो स्वर काखे कम्प्युटरवाट एकनास गुंजिरहेको छ । अमर आवाजले मलाई पनि नोष्टाल्जिक वनाइरहेको छ । गुलजार गांउको कल्पनामा डुव्ने म यतिवेला अरु अनेक पुराना स्मृतिमा वल्झेको छु । घरी घरी रोल्पामा पत्रकारिता कर्ममा लागेका फेसवुके मित्र खेमराज गांउलेको प्रोफाइल चियो गर्छु । रोल्पामा खिचेका गांउलेका तस्विरले मलाई तान्छन । सायद जो जंहा भएपनि कथा व्यथा एउटै भएर हुनसक्छ ।
चिसोले हार्दै र न्यानोले वाजी मार्दै गएको काठमाण्डौको शुक्रवार शानदार छ । आउदै गरेको प्रेमील दिवसले तरुनी तन्नेरीहरुलाई वहाना दिएको छ । नगरकोट, शिवपुरी या ककनी यात्राका लागि । धुलाम्मे काठमाण्डौवाट जोगिने मिठो वहाना हो यो पनि ।
म भने यता वाली लगाएर स्याहार्ने वेला नभएको किसान जस्तो फुर्सदिलो वनेर एक तमास गीतहरु वदली रहेको छु । काखे कम्प्युटरमा पुरानै लयमा दिलमाया खाती अलापी रहेकी छिन
“साउन फर्की फेरी झर्यो
माया लगाई निष्ठुरी फर्केन
चुराई लग्यो यो मन मेरो
जेडी दिने त्यो पापी आएन…”
परिक्षाहरु जारी रहेकाले विहान वेलुकाका कक्षाहरुको चाप घटेको छ । कसैले संझीए र मन लागे गयो नलागे पुराना फिल्म या गीतहरु युट्युव सर्च गर्यो वस काम पुगेकै छ । कसैले खवरकालागि केही सोधे वतायो नभए खोजी नीति नगरो वस । चलेकै छ जिन्दगानी ।
नवाजुद्दीन सिद्धीकी या इरफान खानका कुनै कलात्मक फिल्म आयो भने रस लाग्छ । अरु प्रति त्यति चासो पनि छैन । वायोमा पहाडको आकर्षणको विषय राखेपनि यी तमाम आकांक्षाहरु अधुरा हुन लागेका छन ।
वस गीत संगीत छ ।
“मेरो गीत मेरै प्रतिविम्व होइन
त्यो टुटी जाने होइन
त्यो फुटी जाने होइन….
आकाश जस्तो अमर गीत मेरो
म जस्तो दूइ दिनको पाहुना होइन…”
नारायण गोलाप अलाप लिइरहेका छन र म प्रेमील दिनहरु स्मृतिको अन्तरमा केलाउर्दै छु ।

परिवर्तन वाहेक सवै चिज परिवर्तनशिल छन । गएको वैशाख दोश्रो साता मैले लिएको तस्विर र केही दिन अघिमात्र दिनेश पाण्डेले लिएको यो तस्विरमा प्रत्यक्ष परिवर्तन देखिन्छ ।
यी तिनै धर्ति हुन जंहा हाम पिता पुर्खाले आफ्नो जीवन खर्चे हामी खर्चिदै छौ र हम्रा सन्ततीले पनि त्यही जीवन विताउनेछन । व्यक्ती परिवर्तन भए तर धर्तिको स्वरुप परिवर्तन हुदैन ।

वजरेमा वेलौती खानु वा विरांगदी खोरियावाट पानी खान रौनेपानी जानु हाम्रा नियमित क्रियाकलाप थिए । १० वजे अर्चले जमावीकालागि पुग्नु वा पकौडीकोमा चुकावनी खानु । हरेक नंया वर्षमा अरुवा गएर सक्रान्ति कालीमा डाइभ लाउनु वा दिउसो कोलडांडामा गुड खान जानु । यीनै थिए हाम्रा दिन चर्या । आखिर केही दुख भएपनि आनन्द र रमाइलो थियो ती दिनहरुमा ।
राजधानी वसेका यतिका दिनपछि पनि तिनै दिनहरु झल्झली आउनु ।

सपनीमा तिनै घटना दोहोरीनु वा, डांडां पाखा कुदेका र चिप्लेटी खेलेका याद र तिनै साथी संगतीको झझल्को आइरहनु वालापनको स्मृति कति ताजा हुदो रहेछ भन्ने ज्वलन्त प्रमाण हो । यतिवेला सिंहदरवारका चराहरुलेपनि वास सरेका छन माघे मेलामा सहभागीहरुको लर्को थामिएपनि अनेक स्वार्थका सारथीहरु परिचयपत्र देखाउदै सिंहदरवारको द्धारा नाप्दैछन ।
चौरमा वसेर हरी दाइ हुमनाथ र म भएर अनेक उद्देगहरुलाइ वाडेका दिनहरु पनि विगत भइसके । अव त ती साथीहरु पनि कार्यालयमा वसेका छन ।
अनुप केसी अव पर्यटन जादैछन । मित्र केवी खत्री कार्यालय प्रमुख भएर पाल्पा पुगे । गृहका साथीहरु नंया कार्यालय जाने चटारोमा छन । हामी केही साथीहरुका साथ सामान्यको दैलो नापीरहेका छौ ।
यद्यपि भविष्यको कोही पर्वाह नभएपछि म भने एक्लै हुदा विगत संझीएर दिन कटाइरहेको छु । अव पुराना मित्रहरु विराना भएका छन । सालका पात र मित्रहरुमा केही फरक हुदैन भन्दैथिए राजन पौडेल । आखिर हो रहेछ पनि । सालका पातहरु फेरिए झै मित्रहरु फेरिएका छन । यद्यपि फेरिएका मित्रहरुलेपनि पुराना मित्रको झझल्को कम गराउन भने सकेका छैनन । चैत्त महिना त्यस्तै त उराठ लाग्दो ! त्यसमाथि नविनता नथपिएपछि दिक्क पनि लाग्ने रहेछ । भविष्यप्रति आशावादी र अध्यात्ममा विश्वास राख्नाले मेरो जीवपनलाइ भने यी तमाम घटनाले उतिसारो हल्लाएका छैनन ।
काठमाण्डौमा पनि अव हाफ सर्टले काम चल्ने वेला भइसकेको छ । यदपि आफ्नै कार्यकक्ष र कम्प्युटर नहुदा व्लग नियमित हुन वा प्रविधिसंग जोडिएका अनेब कुराहरु सिक्न पाइएका छैनन । त्यसमा थोरै खेद भएपनि अमुक व्लगका मित्रहरुको झझल्को मेटाउन अनेक तरहका कोसिसहरु जारी गरेको छु । यी दिनहरु भन्दा त वरु वैसाखमा सुन सरी फलेका ऐसेलु खानु , खेत खेतमा अकरा टिप्नु वा लुकामारी खेल्नुकै संझना वढि आउदो रहेछ । गुज्रीइरहेको यो जीन्दगीमा तिनै पुराना दिनहरुको स्मृतिमा ….

घाम डुव्न लागेको विर्घाको तस्विर देखेपछि गांउका वारेमा फेरी संझना उद्देलीत भएर आयो । हुनत यो व्लगका विषयमा केही गुनासाहरु नभएका होइनन । यद्यपि निजी जीवन र सामाजिक जीवनमा समेत हुने उतार चढावहरु आएपछि केहि लेख्न कलम चलेन । प्रिय गणेश आशौचमा छन । गांउका प्रिय डिल्लीराज पान्डेको असमयमै निधन भएपछि यस्तो दुखद स्थिति आएको हो ।
केही समय विरानो भएका सिंहदरवारका चराका चिरविरहरु पुन दैनिकी वनेका छन । समय समयमा सुसाउने सल्लाहरुको लय फेरी समिप भएको छ ।
मित्रहरुले फोन गरेर आउने संविधानसभा चुनावकालागि टिकट वाड्ने चटारो चलेको खवर सुनाउछन । शंकर पान्डे, मोहन पान्डे, भुमा पान्डे र यम प्रसाद पान्डे मात्र होइन इश्वर खांण गजिन्द्र मल्ल पनि उम्मेदवारका आकांक्षीहरु रहेका छन । समानुपातिक तर्फ माया रानाको चर्चा छ ।
गांउका यस्तै खवर सुन्दा चुनावको माहोल ताते जस्तो लाग्छ । खैर चुनावले विगतमा जस्तो माहोल भने तताएको छैन ।
माहोल यत्तिकै तात्दै गएमा चुनावले चहल पहल ल्याउनेमा भने विश्वस्त हुृन सकिन्छ ।