कसैलाई धारे हात लाएर गाली नगर्ने वानी, सकारात्मक सोच र सन्तुलित भोजनले नै राष्ट्रकविलाई सय वर्ष आयु मिलेको भर्खरै अध्ययन गर्ने अवसर मिल्यो । सय वर्षे स्वस्थ्य जीवन सवैले सहजै पाउने विषय होइन । यस्तो दुर्लभ मौका राष्टकविले पाउनु भयो उंहालाई दीर्घ जीवनको कामना ।
सुन्धारको जेडिए कम्प्लेक्सको छैठौ तलावाट वाहिर चिहाउदा आधा काठमाण्डौ देखिन्छ । केही रुखहरु, अग्ला भवनहरु र एक तमास गुडीरहेको सवारी साधनहरु । लाग्छ काण्ठमाडौ व्यस्त छ । यसलाई कसैको केही सुन्ने फुर्सद र भएका केही घटनामा चासो दिने समय छैन । म पनि त्यस्तै एक जीव भएको छु । मेसिनको रफ्तारमा जीवनको गाडी गुडेको छ ।
केही मानिसहरु नितान्त व्यक्तिगत विषयहरु लिएर आइपुग्छन । जुन मेरो पटक्कै रुचीको विषय होइन । फलानो यस्तो र ढिस्कानो उस्तो भन्ने विषयलाई म सानो हावाको झोका जसरी नै विर्सिन्छु । संगठन मेरा लागि ठूलो विषय हो र संगठनमा मैले के योगदान दिन सके या म वाट के नंया काम भयो त मेरो मानसपटलमा घुमिरहने विषय यिनै हुन ।

टिप्पणी गरी हाल्न हतारो हुन्छ । तर काठमाण्डौको मौषम म चिसो लागिरहने मानिसकालागि त्यति उपयुक्त भने हुदैन ।
चाडपर्वहरु नजिकिएका छन । फुटपाथहरु पसलहरुले ढाक्न लागेका छन । वर्षदिनको ठूलो चाडमा आफ्नो थात थलो खोज्दै जानेहरु सुरक्षीत गन्तव्यकालागि टिकटको काउन्टरमा तछाड मछाड गर्दै छन ।

“कहिले जाने हो? गाडीको व्यवस्था के भयो” भन्ने विषय नै अहिलेको वजारमा छलफलको केन्द्र विन्दुमा छ ।
हुनत केटाकेटीमा जस्तो चाडपर्वहरुको रौनक विस्तारै हराउदै जादो रहेछ । यद्यपि वर्षदिनको ठूलो चाड, सवैलाई भेट्ने अवसर र आफ्नो थातथलो फर्किने मौकाले मन त्यसै त्यसै रोमान्चित भइरहेको छ ।

सप्तमीको क्षेत्रपाल पुजा, नवमी वा एकादशीको आलमदेवी दर्शन र कुहिरोले छोपिएको गांउको दिव्य दर्शन घामको पहिलो किरणसंगै खुल्दै जादा लिनुको मजा नै वेग्लै हुन्छ । मकै थन्क्याएपनि, धान पहेलपुर छ । वारीहरु गहते, सिलटुगं या अन्य यस्तै वालीले चुर हरिया छन । मिर्मीवाट हुइकिने जीपको ठाउंमा काठमाण्डौवाट हुइकिने स्कर्पीयोले समेत सोभा वढाएका छन ।

“तिमोरुका त आएछन हाम्रा भोली आउनीहो भन्याछन।” गांउलेहरु एक आपसमा गफिदै छन । परदेशीएको लोग्ने फर्कने आसमा लाहुरेनीहरु आंखा तर्दैछन । बावाले नया लुगा र मिठाइ ल्याउने आशमा कलिला केटा केटी फुरुगं छन । र पो दशै आएको आभाष भएको छ । पसलमा नंया सामान सजिएको छ । घरमा नंया रंग थपिएको छ । मनमा नंया उमंग भित्रिएको छ । झोलामा नंया नोट कट्कट्ीएको छ र पो दशै आए जस्तो भएको छ । सवैमा आउदै गरेको वडादशैको शुभकामना सहित ।
(सबै तस्वीरहरु हेलो विर्घा )

हप्ता दिन लामो दारी सिनित्त पारेर फल्नुको मजै वेग्लै । अझ विहानी यातायातमा चमेरामा हुल जस्ता स्कुलेहरुको चिरविर सुन्दाको थप उर्जा । ढिलो सुतेर ढिलै उठ्नुका पनि केही मजा होलान तर “अर्ली टु वेड अर्ली टु वेकअप”को मजा त्यो भन्दा कैयौ गुणा हुदो रहेछ । एका विहानै उठेर नित्य कर्म सक्नु, नजिकैको हरीयाली हेरेर कालो कफी पिउनु र झन्डै २० मिनेटको नियमीत योगा अभ्यास वाट निस्कीनु मेरो केही वर्ष देखिको दैनीकी वनेको छ । हुनतः उषाको पहिलो प्रहरमा व्युझनेहरुको दीर्घ जीवन हुन्छ भन्ने वैदिक मान्यता पनि रहेको छ ।
विहान ऊ भुर्वस्वःह …गुन्गुनाउदै राजधानीका सडक नाप्दा मजा नै वेग्लै । राती फर्कीदा भने भोली उठी कहां जाने केही थाहा छैन भन्दै नारन गोपाल गुन्गुनाउनुको स्वाद नै अर्कै । दिनभरीका आपाधापी, आ आफ्नै अपेक्षा र जीजीविषा वोकेका अनेक मानिसहरुसंगको संगतले अरु सोच्न नपाइदो रहेछ । काठमाण्डौको श्रम वजारमा शिक्षित वेरोजगारको प्रवेश पछि हामी जस्ता केही तयारी कक्षाहरुमा अनुभव वाड्नेलाई कमै फुर्सद हुदो रहेछ । त्यही फ्री समयको अभावलाई विहानका कन्चन दिनहरु र घुर्मैला सांझहरुले भुलाउनु पर्दो रहेछ ।
काठमाण्डौ हाम्रा लागि सपनाको शहर थियो । विद्यालयका पाठ्यक्रमका पुस्तकमा राखिएका केही तस्विर हेरेर हामी कल्पन्थ्यौ काठमाण्डौ शहर । डेनी डेन्जोम्पाको कान्छिलाई घुमाउने काठमाण्डौ शहर गीत हिट भएपछि त यो शहरको आकांक्षा अझ वढेको थियो । यो शहर हाम्रा लागि राजा वस्ने शहर थियो र थियो अनेक अवसरहरुको खानी । उच्च शिक्षाको अभिलाषा वोकेर राजधानी छिर्नेहरुको तांतीमा झन्डै डेढ दशक अघि म पनि मिसिन आइ पुगेको थिए यो विरानो शहरमा । तानसेन वाट छुटेको निलो रंगको साझा वस त्रिपुरेश्वरमा घ्याच्च रोकिए पछि तीनपांग्रे कालो वजाज ट्याम्पोले वुद्धनगर पुर्याएको थियो एक छिप्पीदै गरेको सांझमा ।

सिमित स्रोत साधन र सिमित आकांक्षा भएको मानिस भएकाले त्रिचन्द्र कलेजका दिनहरु सामान्य चले केही वर्ष ।
ग्रामिण परिवेशवाट आएको म जस्तो युवाकालगि लोकसेवा अन्तिम र एकमात्र विकल्प थियो । राजधानी छिरेको पहिलो प्रयासमै लोकसेवाले पत्याएपछि सामान्य जागिरेको हैसियत जोडिदै गयो आम ग्रामीण युवाहरुको जस्तै मेरो पनि । यसबीचमा कहिले पत्रकारिता त कहिले प्राध्यापनका अनेक अनुभवहरु मिसिदै गए ।
हुनत अनेक विकृति र विसंगतीका वावजुद अनेक अवसरको शहर हो काठमाण्डौ । अवसर लिन जान्नेहरुलाई यो शहरले दिएको पनि छ । विहानमा एउटा स्वरुपमा देखिने शहर दिउसो अर्के त रात ढलेपछि अर्कै हुदै जान्छ । शहर वुझ्नलाई यी तीनै प्रहरको स्वाद लिन जान्नु पर्दछ । मौलिक विशेषता वोकेको यो शहरका सवै प्रहरका स्वाद लिनेहरु कम छन यंहा । त्यसैले त प्रहर गुमाएका हरुको यसप्रति गुनासो पनि छ । म पनि त्यही वहुमतको सदस्य हुं ।

तर कार्तिक नाच देखि ठमेलका डिस्कोसम्म, पशुपति नाथदेखि यलो पगोडासम्म, रत्न पुस्तक भन्डार देखि पिलग्रीम र मन्डलासम्म, के एल टावर देखि मन्डला र सिल्पीसम्म, नांगा वावा देखि मार्टिन चौतारीसम्म, के एम टेस्टी मम देखि केएफसीसम्म, भृकुटी मन्डपदेखि जाराका आउटलेटसम्म यो शहर अनेक रुप रंगमा देखिन्छ ।
ऐतिहासिकता र आधुनिकताको समिश्रण रहेको यो शहरमा जान्नु र भोग्नु पर्ने अनेक विष्मयकारी वस्तुहरु छन । करौडो मुल्यका ल्यान्ड रोभर गुड्ने शहरमा साइकलपनि प्रसस्त दौडन्छन, भीआइपीका सवासी चल्ने शहरमा घांसका भारी वोकेका महिलाहरु पनि सडक नापी रहेका हुन्छन । केही रुपीयाकालगि हात पसार्ने देखि रोटी वाड्नेहरु प्रशस्त छन शहरमा । रुखमा ऐना झुन्ड्याएर कपाल काट्ने देखि साइकल अड्याएर सडक छेउमै सौच गर्नेहरु दुनीयाको अर्को कुन राजधानीमा देख्न पाइएला ।
शहरको मजा लिन जान्नु पर्दछ तरह तरहका टेष्ट छन यंहा ।
हजारौ डलर खर्चेर यंहाको मौलिकता र विविधताको स्वाद लिन विश्वका कुना कुनावाट मानिस यंहा आउछन । तपाई हामी वुगंमती र वागमतीको जानकारी विनै, गाइजात्रा र गठेमंगलको दर्शन विनै, कार्तीक नाच र इन्द्र जात्रा नहेरिकनै शहरप्रति पुर्वाग्रही भएका छौ । काठमाण्डौमा भएर पनि इन्द्र जात्राको दर्शन नगर्नेलाई मरेपछि पनि इन्द्रले सोध्छन भन्ने आम विस्वास छ । हामी किन कोठे भएर वस्ने? चलाउनुस खुट्टा हेर्नुस यंहाको इन्द्रेणी उठाउनुस वन्दको फाइदा ।