लामो जागिरे जीवनमा पहिलो पल्ट राजधानी वाहिरको अनुभव लिदैछु । पुग्न भ्याएको छैन सानी छोरीले “बाबा कहिले आउनुहुन्छ?” भन्न शुरु गरीरसकेकी छ । एक्लै उखरमाउलो गर्मीमा हान्निएर तराइ झर्नु पर्दा खिन्न नलागेको कंहा हो र । तैपनि ठिकै छ भन्दै म बाराको कलैया आइपुगेको छु । गढीमाइको दर्शन गरेर शुरु भएको राजधानी वाहिरको पहिलो जागीरे जीवनमा सिक्नु पर्ने विषयहरु असरल्ल छन ।
एकातिर स्थानीय शासन ऐन, अर्कातिर सार्वजनिक खरिद ऐन । कतै पुराना क्रोनिक कर्मचारीको चंगुल त कतै चाटुकारहरुको खातिरदारी गजव भइरहेछ तराइको जागिर । वरी परी घुमीरहने कार्यालय सहयोगीको पारा देख्दा आफै मुन्ना भाइ भएजस्तो लागेको छ । अस्तव्यस्त वजार, कानूनको वेपर्वाह प्रयोग, जनप्रतिनिधिको नौलो अनुभव र ज्ञान सवैको संयोजन मिलाउनु कम्ती चुनौतिपूर्ण छैन । वसाइको मेसो मिली नसक्दाको होटलको वास, होटलको खाना र वार्है महिना वगीरहने नाकको पुरानै रोग कलैयाका शुरुवाती दिनमै हात लागेका छन ।
शुदुर पहाडको स्यागंजा विर्घाका रमणीय फांटको स्मृति मनमा वोकेर यो उखरमाउलो गर्मी र लामखुट्टेको चरम आक्रमणमा पर्दा घरी घरी घरको संझना आइरहेको छ । “बाबा हजुरलाई संझेर स्कुलमै रोएनी” भन्ने कलिली छोरीको ममता, सेट भइसकेको परिवेश छोड्दाको विरानी बीचका कहरहरु कम्ता कठिन छैनन ।
असार १० मा वजेट ल्याइसक्नु पर्ने हतारो । अनुभव हासिल भइनसकेका जनप्रतिनिधि र सिकाइको चरणमै रहेको मेरो स्थानीय निकायको कार्यसम्पादन अनुभव बीचको समन्वयले अवका केही दिन खानेछन । सांझमा मन नभएपनि टहल्ने वहानामा पान चपाएर कति दिन फ्रेस भइन्छ परिक्षाकै घडी वनेको छ ।
जाने वेला “खवरै भएननी” भन्ने आफन्तहरुको गुनासो । सफल भएकोमा “बधाई छ!” भन्ने मित्रहरुको शुभेच्छा र यातायात क्षेत्रमा जस्तै राम्रो काम गरेर नाम राख्नुस है भन्ने संचारकर्मी साथीहरुको सुझावलाई काविल वनाउन चुनौतिपर्ण छ । तर असम्भव भने लागेको छैन । काठमाण्डौमा रहदा जस्तो विहान विहानै कक्षाका झन्झटहरु हटेका छन तर नंया नंया साथीहरुलाई ज्ञान वाड्ने अवसर चुकेको छ ।
अबका हरेक चाडपर्वहरु निरस रुपमा वित्ने छन । न कोही आफन्त न कोही परिवेश मिल्ने गांउले । कठिनाइका बिच आफुलाई खार्ने प्रयास रहने छ । सफल हुंदा या परिक्षा उतिर्ण गर्दापनि कहिले कांही यस्तै कठिन घडीहरु आउदा रहेछन । जुन मैले भोगेको छु । अवका केही समय व्लग कारिता मेरो साथी हुनेछ । आसा छ बारा वाट विर्घाको संझना पनि मिठो हुने छ ।

“कृष्ण राज पान्डे”
२०७१ सालको जनैपूर्णिमाको अवसरमा गोसाइकुण्ड जाने अवसर मिल्यो । ११ जनाको टिममा सँगै गएका मध्ये सबैजना सकुशल त्यहा पुगेर काठमाडौं फर्कियो । ४ दिन लामो सो यात्रा धार्मिक यात्रा मात्र नभई सांस्कृतिक तथा पर्यटकीय हिसाबले समेत धेरै नै महत्वपूर्ण रह्यो ।

पानी सम्पूर्ण जगतकै बाच्ने आधार हो । पानी संकलन गर्ने, शुद्ध गर्ने र पानीको बहावलाई निरन्तरता दिने यस्ता धापिलो दलदले जमीन ताल तलैया दह कुण्ड जस्ता क्षेत्र हुन् सीमसार । सीमसार क्षेत्रहरु विश्वकै उत्पादनशील परिस्थितीय प्रणालीहरु मध्ये एक मानिन्छन् । उनीहरु धार्मिक, सांस्कृतिक, आर्थिक तथा मनोरञ्जनका दिर्ष्टीले समेत महत्वपूर्ण मानिन्छन् ।
४३८० मीटर उचाइमा अवस्थित एक प्रसिद्ध र महत्वपूर्ण सीमसार क्षेत्र हो – गोसाइकुण्ड । नेपालको रसुवा जिल्लामा पर्ने स्याफ्रु गा वि स को लामटाङ क्षेत्रभित्र अवस्थित छ यो कुण्ड । लगभग १० वर्ग कि मी भित्र फैलिएको यो क्षेत्रमा गोसाइकुण्ड लगायत १६ वटा ताल श्रींखला अनुसार त झन् यस क्षेत्रमा १०८ कुण्ड रहेको उल्लेख छ । जसमध्ये गोसाइकुण्ड सबैभन्दा महत्वपूर्ण मानिन्छ ।
गोसाइकुण्डमा यसभन्दा माथिल्लो भूभागमा पर्ने त्रिशुलढुंगा, दुधकुण्ड लगायतका कुण्ड हुँदै बगेको पानी आएर कुण्डहरुको पानी आएर मिसिन्छ । गोसाइकुण्डबाट निस्केको पानी भैरवकुण्ड हुँदै तलतिर बग्ने क्रममा सरस्वती कुण्डमा पुग्दछ । यहीबाट शुरु हुन्छ, त्रिशुली नदी । गोसाइकुण्ड क्षेत्र नै यस नदीको उद्गम स्थल हो । त्रिशुलीस् नदी गण्डकी नदी प्रणालीको एक शाखा नदी पनि हो ।
हिमाली बुट्यान युक्त क्षेत्रको प्रतिनिधित्व गर्ने गोसाइकुण्ड क्षेत्रको ओसिलो भागमा पाइने वनस्पति र लालिगुरासका विभिन्न प्रजातिहरु पाइन्छन् । यहाँका कुण्डभित्र एक कोशीय देशी बहुकोशीय वनस्पतिहरु पाइन्छन भने समय समयमा विभिन्न प्रजातिका चारहरु समेत आउने गर्दछन् । यस प्रसिद्ध धार्मिक स्थल गोसाइकुण्डको उत्पत्तिको सम्बन्धमा समेत विभिन्न धारणाहरु प्रचलनमा रहेका छन् ।
हिन्दूहरुले पवित्र ग्रन्थहरुमा भगवान शिवले गरेका हुन भन्ने उल्लेख छ । गोसाइकुण्डको पानीमा हलिेकाही देखिने मनोरम विशाल आकृतिलाई भगवान शिवको रुपमा विश्वास गर्ने गर्दछन् धर्मावलम्बीहरु । गोसाइकुण्डमा जेष्ठ असारमा पर्ने दशहरा मेला र साउन भदौमा पर्ने जनै पूर्णिमाका दिन गरी वर्षमा २ पल्ट मेला लाग्ने गर्दछ । करिब २५,००० धर्मावलम्बी र १५० भन्दा बढी धामी झाक्री यहाँ दर्शनका लागि आउने गर्दछन् ।
गोसाइकुण्डको मार्गमा पर्ने अन्य पवित्र स्थलहरुको पनि उत्तिकै महत्व छ । त्यहाँ जाने धर्मावलम्बीहरु आ–आफ्नो संस्कार अनुसार चण्डी पाठ गर्ने, नरिवल फोडने, तर्पन गर्ने, त्रिशुल चढाउने गर्दछन् । साक्षात भगवानको वास रहेको यस कुण्डको व्यवस्थापन लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जको रहेको छ । पथपर्यटन, पर्या पर्यटन तथा दृश्यावलोकनका लागि लाङटाङ हिमाल, लाङटाङ हिमाल, लाङटाङ उपत्यका, रसुवा गढी समेत यस क्षेत्रमा पर्दछन् ।
गण्डकी–नारायणीको शाखा नदी त्रिशुली गोसाइकुण्डबाट उत्पत्ति भई नारायणी नदीमा मिसिन्छ । वातावरणीय समस्याले जलसम्पदामा पर्न गएको असर, दीर्घकालीन व्यवस्थापनको लागि सबै एकजुट भई लाग्नु पर्ने आजको टड्कारो आवश्यकता छ ।

अन्तरिम चुनावी मन्त्रिपरिषदका अध्यक्ष खिलाराज रेग्मीले मिर्मी विर्घा सडक पक्की हुने वताउनुभएको छ । पुर्व सांसद शंकर प्रसाद पान्डेको नेतृत्वमा आइतवार रेग्मीलाई भेट्न गएको प्रतिनिधिमन्डललाई उंहाले यस्तो आस्वासन दिनुभएको हो । विर्घावाट काठमाण्डौ आएर विभिन्न पेशामा संलग्न विभिन्न व्यक्तित्वहरु रेग्मीलाई भेट्न सिंहदरवारस्थित उंहाको कार्यालयमा गएका थिए ।
प्रतिनिधिमन्डलमा पूर्व सांसद शंकर पान्डेका अलावा पूर्व गृह सचिव अनन्तराज पान्डे, दुर्गा पान्डे,(मरेग्दी) शिवनाथ पान्डे(कुन्दी), डा. धनवहादुर राना,(घ्यागंसिंखरक) ताराप्रसाद पान्डे(चिसापानी), दामोदर पान्डे, (मुलवाटा मुनी) ठानेश्वर पान्डे,(चिसापानी) गुरुदत्त पान्डे,(कट्टी) वावुराम पान्डे,(पुच्छार) वलराम पान्डे(कट्टी),टंक पान्डे –(कुलुम) लगायतका व्यक्तिहरु करहनु भएको थियो । मन्त्रिपरिषद अध्यक्ष रेग्मीका प्रेस संयोजक राजेन्द्र पान्डेले भेटघाटको सहजीकरण गर्नु भएको थियो ।

इशाको २००६ को धमिलो विहानीमा उज्यालो सपना वोकेर शुरु भएको विर्घा व्लगको यात्रा अनेक   उकाली र ओराली हुदै इशाको २०११ को अन्त्य सम्म आइपुगेको थियो । व्लग समको  मुफ्तको स्पेसवाट शुरु भएको यात्रा रामै् फैलियो त्यस समय । प्रशंशकको  प्रशंशा र गुगलको दुइचार पैसावाट मिलेको उत्साह रोकिने वाला थिएन । यसैबिच श्रृजना भएका अनेक व्यस्तताका वावजुत अभियालने राम्रै गति लिइरहेको थियो  ।
व्लगसमको हठात वर्सिएको अविस्वसनीय झटारो भोग्ने नेपाली व्लगहरुमध्ये विर्घाव्लगपनि पर्यो, यो आक्रमणको  निशाना वन्यो । पेज खुलेन,  पुराना डाटा ह्याक भए । कुनै हालतमा पुराना सामाग्रीहरु रिकभर हुन सकेनन । अनेक प्रयासका वावजुत ब्लग  इतिहासमा सिमित रहने भयो ।
एएटा नवधनाढ्यले क्यासिनोमा जुवा हार्दा वा अल्लारे प्रमी प्रेमिकाको व्रेक हुंदा कंहा त्यतिको पिडा होला र मलाइ त्यो भन्दा अथाह पिडा भयो । शुभचिन्तकको सोधाइ, आफ्नो खस खस केही गरी साम्य भएन् । अनि शुरु भयो आफ्नै डोमेन खोज्ने श्रृखला । यसै क्रममा देवदुत वनेर आइपुगे पुराना मित्र मिडिया चौतारीका संचालक प्रवेश शुवेदी । डोमेन रजिष्टेशन पनि प्रोग्रामीगंको काम पनि प्रवेश जी वाट शंभव भयो ।

आज यो रुपमा शूरु भएको व्लगको नियमित यात्रा रोकिने छैन । यो मेरो होइन हाम्रो हो । गांउ बाट टाढा कतै वसेका गांउको माया मार्न नसक्ने र गांउ संग नजिक हुन चाहने हर कोहीको चौतारी हो विर्घा व्लग ।
यसले गांउका सुस्केरा र शहरका सफतलाको संझना गर्ने छ । यसले गांउ र शहरको सेतु वन्ने कोशिस गर्ने छ । एक्लो सोचाइ, एक्लो प्रयास या अभियानवाट मात्र केही संभव छैन त्यसैले यसले सामुहिकता खोज्ने छ र खोज्नेछ तपाइको सामिप्यता ।
त्यो सामप्यिताका लागि विर्घा व्लग नंया स्वरुपमा शुरु भएको छ ।  आगे तपाईको जिम्मा ।